Nie spisałeś się przez Internet lub telefon? Spodziewaj się rachmistrza!

W Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 rachmistrzowie spisowi przeprowadzają wywiady bezpośrednie oraz wywiady telefoniczne.  Kontaktu ze strony rachmistrza mogą spodziewać się osoby, które dotychczas nie spisały się samodzielnie przez Internet lub telefon na infolinii spisowej. Przypominamy, że zgodnie z art. 17a ust. 1-3 ustawy  o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r., nie można odmówić przekazania danych rachmistrzowi kontaktującemu się z osobami fizycznymi objętymi spisem. Oznacza to, że czas na samospis mamy do momentu, gdy skontaktuje się z nami rachmistrz.

W jaki sposób rachmistrz może się z nami skontaktować?

W przypadku wywiadów telefonicznych, niezależnie od województwa, rachmistrzowie dzwonią z numerów: 22 828 88 88 lub 22 279 99 99. Rachmistrz może również zapukać do drzwi naszego mieszkania w celu przeprowadzenia wywiadu bezpośredniego.

Jak zweryfikować tożsamość rachmistrza?

Można to zrobić w prosty sposób:

• poprzez specjalnie przygotowaną aplikację dostępną na stronie https://spis.gov.pl/ ,
• dzwoniąc na infolinię spisową pod numer 22 279 99 99, (po uzyskaniu połączenia wybierz 1 – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, a następnie 2 – weryfikacja tożsamości rachmistrza).

Każdy rachmistrz posiada identyfikator, którym legitymuje się na prośbę respondenta (informacje o identyfikatorze rachmistrza).

Po pozytywnej weryfikacji tożsamości rachmistrz przeprowadzi spis.

W przypadku uzasadnionych wątpliwości dotyczących wiarygodności i rzetelności rachmistrza spisowego, zaistniały incydent należy niezwłocznie zgłosić na infolinię spisową lub do właściwego Gminnego Biura Spisowego w swoim miejscu zamieszkania.

Przypominamy, że wszystkie dane przekazane w spisie są objęte tajemnicą statystyczną regulowaną przez ustawę o statystyce publicznej i służą wyłącznie zbiorczym analizom statystycznym. Każda osoba biorąca udział w spisie ma zapewnioną pełną anonimowość. Osoby wykonujące prace spisowe są zobowiązane do przestrzegania tajemnicy statystycznej. Za jej niedotrzymanie grożą sankcje, w tym kara pozbawienia wolności.

Czy pamiętasz, że udział w spisie powszechnym jest obowiązkowy?

bowiązek udziału w spisie powszechnym został uregulowany w art. 6 ust. 3 i art. 9 ust. 1 ustawy o statystyce publicznej (Dz. U z 2021 r. poz. 955).

Odmowa udzielenia informacji w spisie powszechnym, na podstawie art. 57 ustawy o statystyce publicznej (Dz. U z 2021 r. poz. 955), podlega karze grzywny.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1775), obowiązkową metodą przekazania danych przez osoby fizyczne objęte spisem powszechnym jest samospis internetowy. Samospis można wykonać samodzielnie, za pomocą własnego urządzenia (komputera stacjonarnego, laptopa, smartfona itd.), bądź  w najbliższym urzędzie gminy. Urzędy gmin utworzyły w tym celu stanowiska komputerowe  z dostępem do Internetu, z których można skorzystać bezpłatnie (lista punktów spisowych w gminach). O ile zajdzie konieczność, Urząd Gminy zapewnia wsparcie upoważnionego pracownika Urzędu Gminy w realizacji samospisu przez Internet.

Spisem powszechnym objęte są: osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami, osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania oraz mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania oraz zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami (ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r.; Dz. U. z 2019 r. poz. 1775).

Równolegle z samospisem w spisie powszechnym, prowadzone są wywiady telefoniczne. Rachmistrzowie spisowi dzwonią do osób, które nie spisały się przez Internet lub dzwoniąc na infolinię spisową (22 279 99 99). Rachmistrzowie dzwonią z dwóch numerów telefonów:

• 22 828 88 88
• 22 279 99 99.

W razie wątpliwości, czy osoba dzwoniąca jest rachmistrzem, można zweryfikować jej tożsamość: https://rachmistrz.stat.gov.pl/formularz/.

Zgodnie z art. 17a ust. 1-3 ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1775), nie można odmówić przekazania danych rachmistrzowi kontaktującemu się telefonicznie z osobami fizycznymi objętymi spisem. Osoby, które przekażą dane telefonicznie rachmistrzowi, nie muszą już wypełniać formularza spisowego w Internecie. A do osób, które już się spisały samodzielnie, rachmistrz nie zadzwoni. Jeśli chcesz wypełnić sam formularz w Internecie możesz to zrobić dopóki nie skontaktuje się z Tobą rachmistrz.

Nie warto odkładać samospisu do ostatniej chwili, również dlatego, że tylko te osoby, które spisały się przez Internet mogą wziąć udział w loterii. Ostatnie zgłoszenia przyjmowane są do 7 lipca br. Szczegóły dostępne na stronie https://loteria.spis.gov.pl/.

Osoby wykonujące prace spisowe zobowiązane są do przestrzegania tajemnicy statystycznej określonej w art. 10 o statystyce publicznej (Dz. U z 2021 r. poz. 955) i wykonują te prace po przeszkoleniu i pouczeniu o istocie tajemnicy statystycznej oraz po złożeniu pisemnego przyrzeczenia (art. 29 ust. 1 ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r.).

Obowiązek realizacji spisów nakłada na państwa członkowskie Unii Europejskiej art. 4 Rozporządzenia (WE) nr 763/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z 9.07.2008 r. Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 997, z późn. zm.) wskazuje, że udział w badaniu jest obowiązkowy, a realizacja spisu wymaga odrębnej ustawy (art. 9. ustawy o statystyce publicznej). Ustawa o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. została podpisana  9 sierpnia 2019 r. , opisano w niej szczegółowe warunki realizacji tego badania.

Jakie dane będziemy zbierać w czasie NSP 2021

Zakres informacyjny spisów określają wymagania międzynarodowe (patrz: Rozporządzenie UE nr 763/2008 w sprawie przeprowadzenia spisów ludności i mieszkań) oraz krajowe akty prawne i strategie. Potrzeby krajowe różnych grup użytkowników danych zostały również zbadane przez Główny Urząd Statystyczny podczas konsultacji społecznych spisu (patrz: konsultacje społeczne).

W ramach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań zostaną zebrane następujące dane:

1. Charakterystyka demograficzna osób:
   1. płeć;
   2. wiek;
   3. adres zamieszkania;
   4. stan cywilny;
   5. kraj urodzenia;
   6. kraj posiadanego obywatelstwa.
2. Aktywność ekonomiczna osób:
   1. bieżący status aktywności zawodowej – pracujący, bezrobotni, bierni zawodowo;
   2. lokalizacja miejsca pracy;
   3. rodzaj działalności zakładu pracy;
   4. zawód wykonywany;
   5. status zatrudnienia;
   6. wymiar czasu pracy;
   7. rodzaj źródła utrzymania osób;
   8. rodzaje pobieranych świadczeń.
3. Poziom wykształcenia.
4. Niepełnosprawność:
   1. samoocena niepełnosprawności;
   2. prawne orzeczenie o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy;
   3. stopień niepełnosprawności;
   4. grupy schorzeń powodujące trudności w wykonywaniu codziennych czynności.
5. Migracje wewnętrzne i zagraniczne:
   1. okres zamieszkania w obecnej miejscowości;
   2. miejsce poprzedniego zamieszkania w kraju;
   3. miejsce zamieszkania rok przed spisem;
   4. fakt przebywania kiedykolwiek za granicą;
   5. rok przyjazdu /powrotu do Polski;
   6. miejsce zamieszkania za granicą – kraj (dla osób przebywających kiedykolwiek za granicą);
   7. kraj przebywania i rok wyjazdu z Polski (dla osób przebywających czasowo za granicą).
6. Charakterystyka etniczno-kulturowa:
   1. narodowość – przynależność narodowa lub etniczna;
   2. język, którym posługują się osoby w kontaktach domowych;
   3. wyznanie – przynależność do wyznania religijnego.
7. Gospodarstwa domowe i rodziny:
   1. stopień pokrewieństwa z reprezentantem gospodarstwa domowego;
   2. tytuł prawny gospodarstwa domowego do zajmowanego mieszkania.
8. Stan i charakterystyka zasobów mieszkaniowych (mieszkania i budynki):
   1. rodzaj pomieszczeń mieszkalnych;
   2. stan zamieszkania mieszkania;
   3. własność mieszkania;
   4. liczba osób w mieszkaniu;
   5. powierzchnia użytkowa mieszkania;
   6. liczba izb w mieszkaniu;
   7. wyposażenie mieszkania w urządzenia techniczno-sanitarne;
   8. rodzaj stosowanego paliwa do ogrzewania mieszkania;
   9. tytuł prawny zamieszkiwania mieszkania przez gospodarstwo domowe;
   10. rodzaj budynku, w którym znajduje się mieszkanie;
   11. stan zamieszkania budynku;
   12. wyposażenie budynku w urządzenia techniczne;
   13. powierzchnia użytkowa mieszkań w budynku;
   14. liczba izb w budynku;
   15. własność budynku;
   16. liczba mieszkań w budynku;
   17. rok wybudowania budynku.

O obowiązku spisowym

Dane od osób fizycznych objętych spisem powszechnym są zbierane metodą samospisu internetowego. Każdy mieszkaniec Polski jest zobowiązany samodzielnie przeprowadzić samospis, polegający na uzupełnieniu danych o respondencie, zamieszczonych w formularzu spisowym.

Samospis internetowy będzie przeprowadzany od 1 kwietnia 2021 r. do 30 września 2021 r.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach kiedy osoba objęta spisem powszechnym nie może dopełnić obowiązku samospisu przez Internet, dane są zbierane metodami:

• wywiadu telefonicznego przeprowadzanego przez rachmistrza spisowego, który wprowadza dane uzyskane od respondenta do formularza spisowego,
• wywiadu bezpośredniego, przeprowadzanego przez rachmistrza spisowego przy pomocy urządzenia mobilnego wyposażonego w oprogramowanie dedykowane do przeprowadzenia spisu (wywiady bezpośrednie będą realizowane w szczególnych przypadkach – jeśli sytuacja epidemiczna na to pozwoli – i przy zachowaniu reżimu sanitarnego)

Obydwie metody polegają na uzupełnieniu danych dotyczących osoby spisywanej w formularzu spisowym.

Udział w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 jest obowiązkowy. Odmowa udziału w spisie powszechnym wiąże się z możliwością nałożenia kary grzywny, co jest ujęte w art. 57 ustawy o statystyce publicznej.

Jak można się spisać?

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań w 2021 r. jest realizowany następującymi metodami:

• obowiązkowo:
  • metodą samospisu internetowego (CAWI)
• uzupełniająco:
  • metodą wywiadu telefonicznego (CATI)
  • metodą wywiadu bezpośredniego (CAPI)

Po raz pierwszy w historii polskiej statystyki publicznej samospis internetowy będzie obowiązkowy. Oczywiście jeśli ktoś (np. ze względu na zaawansowany wiek, stan zdrowia czy niepełnosprawność) nie będzie się w stanie samospisać, pomogą mu w tym nasi rachmistrzowie spisowi, którzy rozpoczną pracę od 4 maja 2021 r.

Metody przeprowadzenia spisu

Samospis internetowy (CAWI)

Samospis internetowy odbywa się, jak każdy spis powszechny, w wyznaczonym terminie. Respondenci uzupełniają wymagane dane w interaktywnej aplikacji, dostępnej na stronie internetowej GUS. Każda osoba dokonująca samospisu jest uwierzytelniana w systemie teleinformatycznym. Aby uzyskać dostęp do danych, osoba spisująca się używa unikalnego hasła. Aplikacja na bieżąco sygnalizuje, czy respondent właściwie wypełnia rubryki.

Uruchomiliśmy również miejsca spisowe:

W tym miejscu prezentujemy listę miejsc, w których można się spisać, zebrane w pliku Excel.

Spis przez telefon (CATI)

Osoby wykluczone cyfrowo mogą skorzystać z opcji “spisz się przez telefon” na infolinii spisowej obsługiwanej przez pracowników statystyki publicznej od poniedziałku do piątku od 8:00 do 18:00 pod numerem: 22 279-99-99.

Spis realizowany przez rachmistrzów

Respondenci, którzy nie będą mogli samodzielnie spisać się poprzez formularz internetowy lub telefoniczne na infolinii spisowej, zostaną spisani przez rachmistrzów telefonicznie.

Z uwagi na epidemię wywiady bezpośrednie nie będą realizowane do odwołania.

Rachmistrzowie telefoniczni rozpoczną pracę od 4 maja br. o czym będziemy szczegółowo informować.

Co powinieneś widzieć o bezpieczeństwie danych osobowych w spisach powszechnych

Uwzględniając charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania danych oraz ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie i wadze zagrożenia, Administrator Danych, którym jest Prezes Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), wdrożył odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, aby przetwarzanie odbywało się zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO).

W procesie przetwarzania danych osobowych uczestniczą wyłącznie osoby upoważnione przez Administratora Danych do przetwarzania danych osobowych z zachowaniem zasady wiedzy koniecznej.

Wszystkie dane osobowe przetwarzane w ramach prac spisowych są poufne i podlegają szczególnej ochronie, na zasadach określonych w ustawie o statystyce publicznej oraz w ustawie o ochronie danych osobowych. Dane osobowe od momentu ich zebrania stają się danymi statystycznymi i objęte są tajemnicą statystyczną. Zasada tajemnicy statystycznej ma charakter absolutny, jest wieczysta, obejmuje wszystkie dane osobowe i nie przewiduje żadnych wyjątków dających możliwość jej uchylenia.

Osoby wykonujące prace spisowe są obowiązane do przestrzegania tajemnicy statystycznej. Przed przystąpieniem do pracy rachmistrzowie są pouczani o istocie tajemnicy statystycznej i sankcjach za jej niedotrzymanie. Następnie na ręce właściwego komisarza spisowego składają pisemne przyrzeczenie następującej treści: „Przyrzekam, że będę wykonywać swoje prace na rzecz statystyki publicznej z całą rzetelnością, zgodnie z etyką zawodową statystyka, a poznane w czasie ich wykonywania dane jednostkowe zachowam w tajemnicy wobec osób trzecich.”

Dane pozyskane podczas spisów mogą być wykorzystywane wyłącznie do opracowań, zestawień i analiz statystycznych oraz do aktualizacji operatów do badań statystycznych prowadzonych przez służby statystyki publicznej.

Udostępnianie lub wykorzystywanie danych uzyskanych w spisach dla innych niż podane celów jest zabronione, pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Spisy, tak jak wszystkie prowadzone przez GUS badania statystyczne, realizowane są z zachowaniem wysokich standardów bezpieczeństwa, w oparciu o nowoczesne techniki teleinformatyczne. Narzędzia oraz procedury w zakresie bezpieczeństwa stosowane przez statystykę publiczną spełniają najwyższe standardy i zapewniają pełną ochronę gromadzonych informacji.

Badania statystyczne statystyki publicznej są uregulowane odmiennie, jeżeli chodzi o prawa osób do ochrony swoich danych. Zgodnie z zapisami europejskich aktów prawnych „prawo do bycia zapomnianym” nie przysługuje, jeżeli przetwarzanie danych jest niezbędne do celów statystycznych.

Polska ustawa o NSP 2021 wymienia wprost artykuły rozporządzenia RODO, które nie mają zastosowania. I tak respondentom nie przysługuje prawo do:

• dostępu do danych osobowych, w tym prawo do uzyskania kopii tych danych,
• sprostowania (poprawiania) danych osobowych,
• ograniczenia przetwarzania danych osobowych,
• sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych.

Administrator danych realizuje obowiązek informacyjny wobec osób, których dane będą przetwarzane poprzez udostępnienie klauzuli informacyjnej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej GUS i stronie internetowej GUS.